Tabiat va fasllar haqida she’rlar bolalar uchun
Bu yerda bolalar uchun tabiat va fasllar haqida she’rlar joylashtirilgan. Marhamat, bahramand bo’ling!
Bahor keldi (qisqa she’r)
Keldi bahor, gul bahor
Erib bitdi oppoq qor.
Uchib keldi qushlarjon,
Daraxtlar taqdi marjon.
Bahor keldi (uzunroq she’r)
Qo‘llarida soz bilan,
Gul g‘uncha parvoz bilan,
Silkinib parvoz bilan,
Uchib turna, g‘oz bilan,
Qadrdon bahor keldi.
Bahorni kuting bog‘da,
Bog‘ emas, dala, tog‘da,
Maysa yashnagan chog‘da,
Qushlar sayrar butog‘da,
Sevikli bahor keldi.
Har narsada o‘zgarish,
Erib, oqib jo‘nar qish.
Har yoqda yashnar turmush,
O’rik gulladi kumush,
Mehnat bahori keldi.
Bezanar maktab bogi,
Gulga to‘lib quchog‘i.
Toshar hayot irmog‘i,
Maktab dam olar chog‘i,
O’quvchi, bahor keldi.
O’tmasin go‘zal fursat,
Qani g‘ayrating ko‘rsat.
Imtihon, sinovga vaqt
Hozirmi, darslaring taxt,
Hushyor bo‘l, bahor keldi.
— Quddus Muhammadiy (1907-1997)
BAHOR
Kuchli janub quyoshi
Jilg’a qildi kir qorni.
Daraxtlarda kurtaklar
Kutib yotar bahorni.
Majnuntolning sochlari
Suvga qarab sollandi.
Jo’shqin soyning mavjlari
Kun nurida tovlandi.
Har bir giyoh talpinar,
Qo’shiq aytar har irmoq.
Jajji izlarni olib
Chopqillaydi yo’l, so’qmoq.
— Nurulloh Oston
Bahor yaqin
O’tib ketdi qishning sovuq
Ham bo’ronli kunlari.
Ortda qoldi oy, yulduzsiz,
Tim qorong’i tunlari.
Endi quyosh ko’proq boqar,
Dalalarga, bog’larga.
Quchoq-quchoq yog’du sochar,
Adirlarga, tog’larga.
Bezanishar dala-qirlar,
Chechak taqar o’tloqlar.
Bahor yaqin, bahor yaqin,
Bahor yaqin, o’rtoqlar.
Ko’nglim yana tog’day o’sar,
Ko’rkam bahor kelganda.
Quvongayman dasta-dasta
Gul-chechaklar terganda…
— Zafar Diyor
HAMAL
Yondi ko’kning nayzasi,
Undi yerning maysasi.
Shamol keldi, yel keldi,
Shovqin bilan sel keldi.
Cho’mildi dala-qirlar,
Chuchmomalar qiqirlar,
Qish qasriga qamal bu,
Sog’intirgan hamal bu!
— Nurulloh Oston
DASHTDA
Dashtda sabza barq urdi,
Qaldirg’ochlar charx urdi.
Soy suvlari shovullar,
Qizg’aldoqlar lovullar.
Oppoq tongning nafasi,
To’rg’ayning nozli sasi
Oh, naqadar gashtlidir,
Men qo’msagan dasht shudir!
— Nurulloh Oston
VARRAK UCHIRDIK
Kurtakladi tokimiz,
Gulga kirdi nokimiz.
Ko’kda qushlar chuldirar,
Yerda maysa gurkirar,
Tomga tirab xarrakni
Biz uchirdik varrakni!
— Nurulloh Oston
SOVG’A
Bir, ikki, uch moma,
Bizga topil, chuchmoma.
Chaqmoqning nayzasini,
Adirning maysasini,
Ismaloqning isini,
Qizg’aldoqning qizini
Bizga sovg’a qil, bahor,
Bag’ri to’la gul bahor!
— Nurulloh Oston
TONGDA
Hatto ko’zga tashlanmas
Oy yuzida chandig’i.
Ufqlarda ochildi
Tongning oltin sandig’i.
Sandig’idan nurli tong
Tillolarni ulashdi,
Kun nurida bolalar
Tongni qutlab quvnashdi.
— Nurulloh Oston
SHAFTOLI
Shaftolimiz pushti gul,
Duv guvlashib uchdi gul.
Keling laylak uchganda,
Shaftolimiz pishganda!
— Nurulloh OSTON
QUYOSH TAFTI
Sokin sahar pallada,
Tong uyg’onar dalada.
Ufq yuzi ollanar,
Tong chehrasi sollanar.
Quyosh ochib kaftini, Bizga sochar taftini.
— Nurulloh Oston
Oftob va odob
Oftob yaxshimi?
Odob yaxshimi?
Oftob berar nur,
Odob-chi huzur.
Lolalar uchun
Oftob yaxshidir.
Bolalar uchun
Odob yaxshidir.
Oftob bo‘lmasa,
Qorong’u tushar.
Odob bo‘lmasa,
G‘am-qayg‘u tushar.
Oftob ko‘rinar
Tog‘-tepalikda.
Odob ko‘rinar
Salom-alikda.
— Po‘lat Mo‘min (1922-2004)
OY CHO’MILAR CHAYLADA
Oydin kecha pallada,
Oy cho’milar chaylada.
O’tar sirli sharpalar,
Tortiladi ko’rpalar.
Mo’ralaymiz unsiz, jim,
Shitir-shitir, kelar kim?
Bu qanday mehmon ekan,
Boqsak, Kirpijon ekan.
— Nurulloh Oston
Oy allasi
Oy ona emish,
Bolasi — yulduz.
Alla aytarmish:
-Oppog‘im qunduz
Ko‘zim nurini
Senga tutdim-o,
Otangday bo‘l, deb,
Yo‘ling kutdim-o.
Otam qayda, deb
So‘rama, bolam,
Otang — Quyoshdan
Bahramand olam
— Odil Abdurahmon
YOZ
Oydin tunlar pallasi,
Baqalarning yallasi.
Handalakning bo’ylari,
Dehqonbuva to’lari,
Yozdan darak bermoqda,
Qarang, laylak kelmoqda!
— Nurulloh Oston
YOZ KELDI
Yoz keldi-yu, yoz keldi,
Doyra bilan soz keldi.
Uchib ketgan laylaklar
Qanoti qog’oz, keldi.
Tunni qilib tongotar,
Sho’x bolalar dong qotar.
Bir tutam yoz tunida,
Dehqon tongni uyg’otar.
— Nurulloh Oston
TONG SATRI
Tong havosi tozadir,
Ko’ngillarni yozadir.
Qizg’aldoqlar raqsida,
Chuchmomalar bahsida
Sochib bahor atrini
Tong yozadi satrini!
— Nurulloh Oston
TONG YULDUZI
Charaqlagan yulduzman,
Ko’k yuzida yolg’izman.
Shuning uchun yonaman,
Ekaman osmona man!
— Nurulloh Oston
KECH KUZ
Tilla bandli yaproqlar
Dov-daraxt-la xushlashar.
Bargixazon fasl bu-
Kuz qish bilan duchlashar.
Yuklaridan bo’shanib,
Yastangandir dalalar.
Quchog’ida yayraydi
Qirmiz yuzli bolalar.
— Nurulloh Oston
KUZBOBO
Shamol uvla, bo’ronnig,
Guvlasin gulduragi.
Yomg’irni boshlab kelsin
Osmonnig g’ildiragi.
Yelayotir Kuzbobo
Otlarini qamchilab.
Men kaftimni ochaman,
Yomg’ir kelar tomchilab.
— Nurulloh Oston
QISH
Dala-dashtda tindi ish,
Mehmon bolib keldi qish.
Qish emas, qor bobo,
Sovgalari bor bobo.
Uyda bezoglik archa,
Tepasida oyparcha.
Xuddi yozday, bahorday,
Iliq kuzgi nahorday.
Qor yogar kecha-kunduz,
Suv sovqotib kiygan muz.
Dala-dasht oppoq gilam,
Qoqib bolmas sira ham.
Orom berar qor yerga,
Dam-badam tushib terga.
Kela qolsa gul bahor,
Erib ketar yerdan qor.
QOR HAVOSI
Qor havosi ufurar,
Shamollar yer supurar.
O’tib ketmish mezonlar,
Uchar so’nggi xazonlar.
Tussiz bog’-u biyobon,
Bo’m-bo’sh ko’cha, xiyobon.
Osmon xira va rangsiz,
Bosib kelar qish jangsiz.
— Nurulloh Oston
YANGI YILDA
Bolakaylar mo’ltirar,
Qorbobo ne keltirar?
Qopida sovg’a-salom,
Tilida shirin kalom.
Bezab ulkan archani,
Xushnud qildi barchani.
Ulashdi koptok, kaptar,
Menga qalam va daftar.
Boshlayman endi ishni-
O’rganaman yozishni!
— Nurulloh Oston
Yangi yil archasi
Buncha ham chiroylisan,
Yam-yashilsan har qachon!
Yangi yilning ko‘rkisan,
Sevimlisan, archajon.
Qish boboning uyida
Aziz mehmon — ko‘klamsan.
Bugun uning to‘yida
Ayniqsa soz — ko‘rkamsan.
Ko‘ylagingga juda ko‘p
Zar tugmalar taqilgan.
Shoxlaringda qizil, ko‘k…
Lampochkalar yoqilgan.
Bo‘yim yetmas shoxingga,
Lekin, ey archajonim!
Tabelimda bor senga
Atab tizgan marjonim!
Senga deb tizgan marjon
A’lo baholarimdir.
Kel, taqib qo‘yay, archam,
Shoxlaringni egib tur.
— Erkin Vohidov
Qorbobo
Keldim ko’p yurtlar kezib,
Bog’-u tog’lardan oshdim.
O’rmon oralab yurdim,
Archani xo’p tanladim.
Eng chiroyli, eng ko’rkam,
Qarang,ulkandir biram.
Uni sizga yo’lladim,
Behad u xo’p chiroyli,
O’yinchoqlar marjonli,
Quvondi ko’rib ko’zim,
Ofarin o’g’il-qizim!